Arartekoaren jarduerak, Irun eta Hendaiaren artean mugaz gaindiko oinezkoentzako zubia itxi dutelako
Frantziako agintariek ustekabean itxi dute Irun eta Hendaia artean dagoen mugaz gaindiko oinezkoentzako zubia, Frantziako Tourrean aldi baterako berriz ireki ondoren. Horregatik, Arartekoak zenbait jarduera egin ditu Frantziako eskubideen defendatzailearekin eta Europako herriaren defendatzailearekin, Frantziako agintariei zubia berriz ireki dezaten eskatzeko, izan ere, itxiera horrek ondorio larriak ditu mugako udalerrietan bizi direnentzat. Era berean, Espainiako herriaren defendatzaileari eman dio hasitako jardueren berri.
Gogoratu behar da Hiribidea deritzan oinezkoentzako zubia, Irun eta Hendaia muga-herriak lotzen dituena, itxita dagoela 2021eko urtarrilaren 14tik eta, salbuespen gisa, 2023ko uztailaren 3ko zabaldu zela, Frantziako Tourraren etapa Bidasoako mugatik igaro ahal izateko.
Itxierak Pirinio Atlantikoetako (Frantzia) prefet dekretu bat du oinarri, Europar Batasuneko Schengen mugen Kodearen babesean onartutakoa. Dekretu horrek Europako estatuei aukera ematen die barne-eremuko aldi baterako muga-kontrolak berrezartzeko, herrialdeko ordena publikorako edo barne-segurtasunerako arrisku larriren bat sortzen denean. Frantziari dagokionez, hasieran arrazoi hau eman zen kontrola ezartzeko: arrisku terroristari erantzutea.
Frantziako eskubideen defendatzaileari bidalitako gutunean, Arartekoak galdetu dio ea esku har dezakeen Frantziako agintarien laguntza lortzeko, itxiera horrek eragin handia baitu mugako herrien artean aske mugitzeko.
Arartekoak jakinaren gainean jarri du Europako herriaren defendatzailea, gai hori aintzat har dadin, Europako Batzordean esku hartu beharko balu ere. Hori egin ondoren, Europako defentsa-erakundeko bulegoak Arartekoari jakinarazi dio salaketa hori izapidetzeko onartzea erabaki dela. Bruselako jakinarazpen horren arabera, oraingoz informazio-eskaera egin zaio Europako Batzordeari, organo horrek ematen baitie oniritzia Schengen Akordioaren arau arruntak salbuets ditzaketen muga-itxierei.
Beraz, hemendik aurrera, arartekoa Europako Batzordeak eman dezakeen erantzunaren zain geratzen da, eta, azken batean, Europako defendatzaileak erantzun horren aurrean har dezakeen erabakiaren zain.
Vitoria-Gasteiz, 2023ko abuztuaren 9